سبزیاں ۔ پنجابی کہانی

سبزیاں

از

ٹیپو سلمان مخدوم

اوہْدی سَت ورھیاں دی دِھی اوہْدے موڈھیاں تے چَڑھی اوہْدے بودے پُٹ رَہی سی جَدّوں اوہْدی ووہٹی نے اوہْدے ہتھ سبزیاں دی اَکّ لمّی  لَسٹ پھڑائی۔ اِتوار دی سویر سی، کیلِسٹروَل وی قابوُ اِچ نہیں سی، اوہْنے سوچیا چلو پیدل ای جانا ہاں، کُج ورزِش اِی ہو جاوے گی۔ اوہْدی دِھی وی اوہْدے دوالے ہو گئی کے اوہ وی نال چلّے گی۔  اوہ فٹّا فَٹ  آپنی نَکّی جئی سَیکل وی پھَڑ لیائی جِدّے پَچھلے  پَئہیے نال دو نِکّے نِکّے پَئہیے لگے ہوندے نے تاں بال ڈَگّن نہ۔

باہَر گلّی اِچ نِکلدے اِی اوہْنے ویکھیا کے اَمبّ دے رُکھ اُتّے بوُر آیا کھلوتا سی۔ اوہْدا  جی نوروز دی خُشی نال بھَر گیا۔ اوہْنے بالڑی نوُں سَمجھایا کے سڑک تے چلّن لئی گَڈی تے ہوئیے تے آپنے کھبّے تے پیدل ہوئیے تے آپنے سجے پاسے  چلّی دا اَے۔ اَے سُندے اِی کُڑی سڑک پار کر کے کھبّے پاسے ہو گئی۔ اوہ اِکّ دَم پریشان ہو کے اوہْنوں جھاڑَن لگّا کہ اوہْنے کلّے سڑک کیِوں پار کیتی تے نال اِی اوہدی سمَجھ وِچ گَل آ گئی کے بالْڑی تے  گَڈی تے سِی اَیس لئی اوہ  گَڈی آلی سَیڈ تے ہو گئی سی۔ اوہ ہَس پیا تے اوہْدے نال اِی آگیا۔ بالْڑی پیو نوُں نال آندے ویکھ کے پھُلجھَڑی وانگوں کھِل گئی۔ بال وی عجیب ہوندے نیں، اوہْنے سوچیا۔

گوانڈِیاں دا گیٹ کھُلّا، گَڈی باہر نِکلی تے گیٹ فیر بند ہو گیا۔ ’بابا اَے گھراں تے بوُہے کیوں لَگّے ہوندے نیں؟‘ دِھی نے پوُچھیا۔ اوہدا جی کِیتا کے دِھی نوُں دسّے کے اُچّے ہون واسطے کھونا پیندا اے۔  تے لُٹّ دے مال دی راکھی لئی چار دِیوارِیاں تے بوُہے لانے پیندے نیں۔ پر اوہنے کیہا    ’پُتّر بوُہے ایس لئی لاندے نیں تاں کوئی چور نہ انْدر آ وڑے‘۔ کُڑی نے اوہنوں دَسنا شروع کر دِتّا کے سکوُلے اوہ اجکل چار دا پہاڑا پئے یاد کَردے ہَن۔ اوہ سَیکل چلاونْدے چلاونْدے ڈولی ، تے فیر سَنبھل کے پیو نوُں چار دا پہاڑا گا گا کے سناون لگی۔  اوہنے پیار نال اوہنوں ویکھیا۔ دِھی دی معصومِیت تے خُشی ویکھ کے   اوہدا جی  بھَر آیا۔ اینے وِچ سامنیوں اِک اوارہ کُتا اوندا دِسّا۔ بالڑی ڈَر کے پیو دے نال ہو گئی۔ کُتَیاں تو ں تےاوہ وی بڑا ڈَر دا سی پر دِھی نوُں بچان لئی اوہنے جھُک کے اِک وَٹّا چُک لیا تے کُتے نوں ڈران واسطے وَٹے والا ہتھ  سِروں اُتے چُکیا۔ کُتا ڈَر کے پراں نوُں ہو کے بَجھ گیا۔ کُڑی سَیکل توں اُتر آئی تے  پیو نوُں چَمَڑ گئی۔ اوہنے دِھی دے  سِر تے ہتھ پھَیریا تے کُڑی نے سِر چُک کے اوہدے وَل تکِیا۔ بَچی دی مُسکان وِچ   اینا تشَکّر  تے اوہدی اکھِیاں چ اینا  بھروسہ سی کے اوہدا ساہ گھُٹ جیا گیا۔ اوہدا جی کِیتا کے بَچی نوُں  دَس دیوے کے اوہ اوہنوں اِنج ای وڈّا بہادر تے طاقتور سمجھ رہی ہے۔  اصل اِچ اوہ اوستوں وی زیادہ ڈرپوک تے کمزور اے۔ فیر اے سوچ کے چُپ کر گیا کہ بچی اے، ایسے سہارے نال اوہدی چنگی لنگ جاوے گی۔ تے جِیدوں تیکر اوہنوں اے گَل سمجھ آنی اے بئی ایتھے نہ کوئی بہادر اے تے نہ طاقتور، اوہدوں تِیکر اوہ آپ ای زندگی دے بھَید پا چُکی ہونی اے۔

گَلی دے موڑ تے اَپڑے  تے اوہنے دِھی نوُں سَیکلوں لاہ کے اوہدی سَیکل آپ پھَڑ لئی کیِونجے وڈّی سَڑک تے ٹریفک وِی بَہوُں سی تے گَڈیِاں وی رَیس چُک کے رَکھدِیاں سَن۔ نال نال چَلدے دِھی نے اوہنوں دَسْیا کے گوانڈِیاں  نے اِک وڈی  ساری لِشَکدی نویِں گَڈی لئی اے۔ تے نال اِی پُچھیا کے ’بابا اَسّی نویں گَڈی کدوں لواں گے؟‘ بَچی لئی نویِں گَڈی تے نوْیْں کھڈونے اِچ  کی فرق ہونا سی۔ پر اوہنوں آپنے موڈھیاں تے اِکّ بوجھ جیا مَسوْس ہویا۔ آپنی دِھی دی ہر خاہِش پوُری کَرَن دی ذِمّے واری دا بوجھ۔

اوہدا جی کیِتا کہ دھی دے سامنے آپنا جِیوَن دُکھڑا پھولے۔ اوہنوں دَسّے  کہ قُدرَت نے اوہدے نال تِن کِنّی وَڈِیاں زیادْتِیاں کیِتیِاں نے۔ پہلاں اَیہہ کہ اوہنوں اَیہو جَہے خاندان اِچ جَمّ  دِتّا جِتھّے اوہدے سارے چَچیراں تے مسیراں نے چاہلی ٹَپدَیاں اِی گَڈیاں لے لئیاں تے گھَر بنا لئے۔ کِسے نے حلال کما کہ، کِسے نے حرام کما کہ، تے کِسے نے ماپِیاں دی زوِیں ویچ کہ۔ بس اوہ اِی رہ گیا سی پرانی گَڈی تے کرائے دے مکان آلا۔ دوُجے نہ اوہ اَیس جوگا سی کہ حرام کھا لئے تے نہ اَیس جوگا کہ اَینا سارا مال حلال طریقوں لُٹ لئے۔ تے تِیجی زِیادتی اَیہہ کہ اَینی سوہنی تے مَنموہنی دِھی دِتّی سُو جِدی ہر خاہِش نوُں فورَن پوُرا کَرَن دا جی کَر دا  سَی۔

اوہ آپنے چَچیراں تے مسیراں نال اِک اَن کَہے دَنگَل اِچ پھَسِیا ہویا سِی تے  اوہدی جِند اَیسے کوشِش اِچ  لَنگی جاندی سِی کہ گھَٹّو گھَٹ اوہ شریِکے کولوں دھوبی پَٹڑا تے  نہ کھَاوے۔ تے اَے کوشِش اوہدی جِندڑی نِگلی جاندی سِی۔ ہفتے دے سَت وِچوں پَنج دِن۔ یعنی دوُنہہ تہائیاں تو زِیادہ۔ ہفتے دے اَے پَنج دِن سویْر توں لے کہ راتی تِیکر اوہ اِک ایہو جئے دَڑبے اِچ بیٹھا رَہندا سِی  جِنہُوں ویکھدیاں ہی  اوہنوں ہَول اُٹھدے سَن۔ اَوتھے بَہہ کہ اوہ  اَو آلے کَم کَر دا سِی  جِنہاں توں اوہنوں چِڑ  سِی۔ تے اوہناں لوکاں لئی تے اوہناں لوکاں نال کَم کَردا سِی  جِنہاں نُوں اوہ غریِباں دا خوُن چوُسَن والِیاں جوکاں تے کَم ظْرْفْ سَمَجھدسِی۔ اَے جَہَنَم جَئے پَنج دِن صِرْفْ اَیس آس تے لَنگدے سَنْ کہ اَیہناں بعد دوُنہہ دِناں دی چھُٹّی لَبھے گی، زِندگی گُزارَن لئی۔ اَے پَنج دِناں دا جَہَنَم  کَٹَن دا فیصلہ  اوہنے کدوں کِیتا سی اوہنوں کُج چیتے نہیں سِی۔ فیصلہ کی کَرنا سِی، چُپ چُپیِتے اوہنے اوہی کَرنا شروع کَر دِتّا ہووے گا جو وڈّے کَر دے ہون گے۔ چِڑی دا بوٹ کر وی کی سَکدا سی؟ بوٹ  نے اوہی کُج  اِی کَرنا سی جو چِڑی کَردی سی۔ تے اَیس پَنج دِناں دے جَہَنَمْ دے بدْلے جیہڑی دوُنہہ دِناں دی جنّت لَبھدی سی اوہدے وِچ کرائے دا گھَر تے پرانی گَڈی  ہی اوْندی سِی۔ تے ہُن دِھی رانی پُچھدی سِی بئی اوہ نویِں گَڈی کدوں لَوْے گا؟ نہیں نہیں! ہُن اوہ گَڈی نویِں کَرَن لئی آپنی بچی کھُچی دوُنہہ دِناں دی زِندگی چوں وِی اِک ہور دِن جَہَنَمْ نوُں نہیں سِی تیاگ سَکدا ۔ اِک واری تے اوہدا جی کِیتا کہ دِھی دے پَیری پَے کہ مُعافی مَنگ لئے کہ اوہ آپنی ٹُٹّی بَجھّی دوُنہہ دِناں دِی جِندڑی چوں اِک ہور دِن اوہدی اِک معصوُم خاہِش دے ناں نہیں سِی کَر سَکدا۔  فیر اوہنے آپنے جَذبیاں نوُں  قابوُ اِچ کِیتا تے تھَکّی جیہی مُسکان نال اوہدے سِر تے ہتھّ پھیردے کیہا کہ اوہ چھیتی  ہی اوہنوُں وِی نویِں گَڈی لے دَوَے گا۔ کُڑی فیر پھُلْ آنگر کھِل اُٹھی تے اوہدا دِل وی فیر وڈّا ہو گیا۔

بزار دی سبزیِاں آلی گَلی اِک تے تنگ  جئی سی تے اُتّوں حلوائی، تندور آلے، بِجلی آلے، مُبیَل فون آلے ، ہر کِسے نے اَدّھی دُکان گَلی اِچ سجائی ہوئی سِی۔ ہُن اَے وی ہر بندے دی عِزّت دا سوال سِی کہ اوہ شے یا تے گَڈی چوں اُترے بِنا اِی لے لَوْے یاں فیر گَڈی دُکان دے بِلکُل سامنے اِی پارَک کَرے۔ اَیس لئی ہر بندے نے گَڈی اَیس تنگ گَلی وِچ پائی ہوئی سِی۔ تے مُرغی آلے دی دُکان دے سامنے اِک بندہ  گَڈی کھلار کہ ڈوُڈھ ڈوُڈھ کِلّو دِیّاں دو مُرغیِاں دے اَٹھّ اَٹھّ پیِس بنوا ریہا سِی۔ اوہدی پِچھلی  گَڈیِاں نے ہارَن وجا کہ اوہنوں راہ ڈَکّن تو روکَن دے بجائے سَیڈ توں گُزرَن  دی کوشِش اِچ سامنیوں آندی ٹریفِک دا راہ وی ڈَک دِتّا سِی۔  اوہ جدوں اَیس بزار اِچ وڑے تے مُرغی آلا ڈرَیور مزے نال آپنا فیس بُک ویکھ ریہا سی تے اگّے پِچھے  گَڈیِاں دی لیناں سَن جِدے وِچ  بیٹھے ڈریور سَڑدے بَلدے دِل اِی دِل وِچ اِک دوُجے نوُں گالاں کَڈ رَئے سَن۔

اوہ دوویں کھلوتی گَڈیِاں وِچوں کَدی  سِدّے تے کَدی ڈِنگے ہوندے نِکَلدے نِکَلدے سبزی دی  ہَٹّی تے اَپَڑ گئے۔ اوہنے لِسْٹ تَئیں سبزیِاں  تُلوانِیاں  شروُع کیِتیِاں۔ اِک  کِلّو بْتَوُں، اِک کِلّو وڈّی مِرْچ، اِک کِلّو ٹِینڈے،  ادّھا سیر بھِنڈیِاں۔ ایتھے او رُک گیا تے دِھی نوُں دَسَن لگ پیا کہ کِلّو تے سیر اِچ کی فَرَق ہوندا اے۔ اوہنوں پتا سِی کہ اَجے بَچّی نوُں گَل سَمَجھ تے نہیں آنی پر اوہدے کَنّی پے جائے گا کہ ایہو جئاں کائی دوُنہہ شَیواں ہوندِیاں نے۔ تے ہَولی ہَولی سَمَجھ جاوے گی۔ فیر  جدوں سبزی آلے نے بِل دِتّا تے اوہنے دِھی نوُں فیر پڑھایا کہ ویکھ تِن سو پنجاہ دا بِل  اے تے میں ہُن پَنج سو دا نوٹ دُکاندار اَنکل نوُں دِتّا اے۔ دَس باقی کِنّے مینوں واپس مِلّن گے۔ بَچّی نے اُلّوُواں آنگر اوس وَل تکیِّا تے اوہ اوہنوں سمجھان لگا بئی اے اوہی حِساب دے سوال نیں جیڑے تُوں آپنی کاپی اِچ کَرنی اَیں۔ پنج سو مَینَسْ تِن سو پنجاہ۔ باقی پَیہے پھَڑَن تِیکَر کُڑی اے پَیہَیاں دا حِساب کِتاب نہیں سِی کر سکی کیِوُنجے اوہنوں سَمَجھ نہیں سِی آرہی کہ سکوُل دے کَم دا اَیس بارْلی دُنِیا نال کی  سَمْبھَنْد  ہو سَکْدا سِی۔

واپَس ٹُرے تے اوہنے سبزیِاں دے شَاپَر سَیکَل دے ہَینڈل دے دوویں پاسے لَٹکا دِتّے تے دو لِفافے کَیرِئر تے بھَنھْ دِتّے۔ ہُن کُڑی پوُرے دِھیانے لَگْ گئی کہ سَبزیِاں ڈِگ نہ پَین۔ تے اوہ سوچَّن لَگ پِیا کہ ہَفتے آلے دِن سویرے اوہنے اخبار پڑھیا سی تے فیر بزار توں کُج شَیواں لے کہ آیا سی۔ فیر ووہٹی تے بَچّیاں نال بَہہ کہ سِی ڈی اُتّے اِک اِنڈِیَن فِلَم ویکھی سِی۔ رات نوُں اِک شادی تے جانا سِی سو شام توں اِی اوہدی تیاری شروع سِی۔ ویاہ جانا کی سِی  بھُگتانا  اِی سِی۔ تے اَجّ سویر دا او فیس بُک، ٹُویِٹَر، اِنسٹا گرام تے ووٹْس اَیپ تے لَگا ہویا سِی۔ ہُن گھَر جا کہ ہور گھینٹاک بَچّیاں تے فون نال کھیڈے گا تے فیر دُوپَہَر دا کھانا کھَا کہ لمّا پے  جائے گا تے بَچّے کوئی فِلَم لا لَین گے  جِنّوں ویکھدیاں شام ہو جاوے گی۔ شام نوُں نیِوز چَینلاں دے تبصریاں تے تَجزیاں نے نِگَل جانی اے تے فیر رات دا کھانا کھا کہ ٹی وی  اگّے بیٹھے  بیٹھے اِی  جِندڑی دا دوُسرا تے آخری دِن وی لنگ  جانا اے۔ اَیسی طرحاں ٹُردے ٹُردے اوہ  سبزیِاں نال گھَر اَپَڑ گئے۔