جلیاںوالہ باغ
انگریز سرکار نوں خطرہ سی کہ پہلی وڈی جنگ (1914-1918ء) دے دوران کتھے ہندوستانی اوہدے خلاف بغاوت نہ کر دین۔ پر گاندھی سمیت بہت سارے وڈے ہندوستانی
لیڈراں نے جنگ دے دوران انگریز سرکار دا ساتھ دتا۔ ایہناں
دا خیال سی کہ پہلی وڈی جنگ وچ انگریز
سرکار دا ساتھ دین تے ہندوستانیاں نوں انگریز فوج وچ شامل ہو کے جرمناں، اطالویاں
تے جاپانیاں دے خلاف لڑن دی ہلا شیری دین دے انعام دے طور تے جنگ جتن پچھوں انگریز سرکار ہندوستان نوں وی ڈومینیئن
قرار دے کے اوسے طرحاں تقریبن ازاد کر دوے گی جسراں اوہ کینیڈا
تے آسٹریلیا نوں پہلاں ای کر چکی سی۔ ایس جنگ وچ 13 لکھ ہندوستانی انگریز
ولوں لڑے جیہناں
وچوں پنجاہ ہزار مارے گئے تے ستر ہزار پھٹڑ ہوئے۔ پر جدوں جنگ مکی تے انگریز سرکار نے ہندوستان
نوں ازاد کرن توں انکار کر دتا۔ ایس واستے ہندوستانیاں تے انگریزاں وچ تناؤ ودھی جاندا سی تے انگریز
سرکار دے ورتاء وچ بدلاء پیا ہوندا سی۔ جنگ وچ ہندوستان
دی معیشت تباہ ہو چکی سی تے ہر پاسے مہنگائی تے بے روزگاری
دا رولا سی۔ 1918ء وچ دنیا بھر وچ سپینش فلو دی جان لیوا وباء پھیل گئی جیہدے توں دس کڑوڑ لوک مارے گئے۔ ہندوستان
وچ ایس بماری توں دو کڑوڑ دے نیڑے تیڑے لوکی مر گئے، جیہدی وجہا توں سارے ہندوستان
وچ تھرتھلی جیہی پئی ہوئی سی۔
